Deze paragraaf geeft inzicht in de financiële positie van Dienst Dommelvallei. Hiervoor beschrijven en waarderen we de risico's. Vervolgens zetten we het totaal aan risico's af tegen de aanwezige weerstandscapaciteit.
Voor wat betreft het beleid over weerstandsvermogen en risicobeheersing hanteren we de uitgangspunten van de nota’s risicomanagement van de 3 gemeenten.
Als laatste worden de financiële kengetallen gepresenteerd.
In veel gevallen kunnen we de exacte waarde van een risico niet bepalen. Om de risico’s toch te kwantificeren, werken we met klassengemiddelden. Deze gemiddelden leiden tot de financiële gevolgen in onderstaande tabel. De risicowaarde bepalen we vervolgens aan de hand van de volgende berekening:
Risicowaarde (€) = Kans (%) x Gevolg (€)
Het totaal aan risicowaarden vormt de benodigde weerstandscapaciteit. Omdat niet alle risico’s zich tegelijk manifesteren rekenen we met een zekerheidspercentage van 90%.
| Risico | Kans in % | Gevolg in € | Risicowaarde in € |
| 1. Interne gevolgen cybercriminaliteit / beveiligingsincident | 70% | 175.000 | 122.500 |
| Een beveiligingsincident is een inbreuk op de beveiliging, waarbij de beschikbaarheid, de integriteit of de vertrouwelijkheid van informatie in gevaar is of kan komen. Een beveiligingsincident kan ook onbewust worden veroorzaakt. Cybercriminaliteit is criminaliteit met ICT als middel én doelwit. Cybercriminaliteit is veelvoorkomend. Aan de ene kant wordt ICT steeds complexer, en aan de andere kant blijkt uit de benchmark dat we onder het gemiddelde zitten qua middelen. IBD dreigingsbeeld 2023-2024: "De dreiging van ransomware-aanvallen neemt toe. Aan de lopende band proberen criminelen een ingang te vinden. De (potentiële) gevolgen van een aanval worden ook steeds ernstiger: het wordt merkbaar. Het fenomeen ransomware (gijzelsoftware) komt al jaren voor. Criminelen versleutelen gegevens en persen het slachtoffer af om deze gegevens na het betalen van losgeld weer toegankelijk te maken. De IBD ontving de afgelopen twee jaar steeds meer meldingen van situaties waar gemeentelijke processen langdurig(er) verstoord zijn als gevolg van destructieve gijzelsoftware. Criminelen aarzelen niet om privacygevoelige gegevens van inwoners, bedrijven en medewerkers online te publiceren. De organisatie kan geconfronteerd worden met cybercriminaliteit en/of met een beveiligingsincident. Grootste risico's zijn: - Uitval van dienstverlening en bedrijfsvoering. - Fouten in de dienstverlening. Drie soorten dreigingen vallen de laatste tijd op: - Meer ransomware met desctructievere gevolgen - Steeds meer en ernstiger kwetsbaarheden in software - Gevaren in ketens De interne gevolgen kunnen groot zijn: Hoge herstelkosten die voortvloeien uit de inzet van extra mensen en ICT-middelen als gevolg van cybercriminaliteit/beveiligingsincidenten. | |||
| 2. Externe gevolgen cybercriminaliteit / beveiligingsincident | 10% | 1.000.000 | 100.000 |
| Naast de interne gevolgen - die genoemd worden bij risico 1 - loopt de organisatie ook het risico op mogelijk externe gevolgen. De externe gevolgen van cybercriminaliteit of een beveiligingsincident kunnen groot zijn: - Een getroffen organisatie is vaak weken of maanden bezig om de bedrijfsprocessen en informatiebeveiliging weer op orde te krijgen en de complete gegevensregistraties opnieuw op te bouwen. - Beveiligings- en privacy- incidenten schaden ook het vertrouwen van burgers in de overheid, de reputatie van de organisatie en haar bestuurders. Daarnaast kunnen onzorgvuldige omgang met persoonsgegevens en overtredingen van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) leiden tot aansprakelijkheidsstellingen van getroffenen of boetes van de privacytoezichthouder. Een boete wegens onzorgvuldig handelen met de privacy van inwoners zou bovendien leiden tot grote imagoschade. Het risico is aanwezig op extra kosten die voortvloeien uit boete Autoriteit Persoonsgegevens, imagoschade, aansprakelijkheidstellingen als gevolg van cybercriminaliteit/beveiligingsincidenten, waaronder datalekken. | |||
| 3. Continuïteit bedrijfsvoering | 50% | 75.000 | 37.500 |
| Er is een aantal factoren dat een risico vormt voor de continuïteit en de kwaliteit van de bedrijfsvoering, zoals: moeilijk kunnen invullen van vacatures a.g.v. krapte op de arbeidsmarkt, werkdruk, personele wisselingen, ziekteverzuim, inzet van externen. Deze risico's kunnen leiden tot vertraging in de bedrijfsvoering en het risico op fouten neemt toe. Daarnaast kan het leiden tot hogere kosten door externe inhuur. | |||
| Subtotaal top 3 | 260.000 | ||
| Overige risico's | 102.500 | ||
| Totaal | 362.500 | ||
| Totaal o.b.v. zekerheidspercentage (90%) | 326.250 |
Aan het risico “Continuïteit bedrijfsvoering” is toegevoegd dat “het risico op fouten toeneemt”. Deze toevoeging is gedaan omdat niet alle vacatures kwalitatief en kwantitatief ingevuld zijn.
Het totaal aan overige risico's is € 102.500,-. Dit bestaat uit drie risico's en een post onvoorzien.
De risico's "Belastingaangifte" en "Inkoop" zijn de belangrijkste risico's buiten de top 3.
Ten opzichte van de vorige jaarrekening is het totaal aan risico's met € 25.000,- afgenomen. Dit hangt samen met het feit dat een risico dat vorig jaar nog in de jaarrekening stond inmiddels niet meer reëel is. Het ging om een contract dat met GT Connect gesloten was. Destijds was dit als risico opgevoerd omdat er een rechtszaak liep met de leverancier, wat zou kunnen leiden tot een schadeclaim. Inmiddels is er een uitspraak in kort geding geweest en zijn er zittingen in de bodemprocedure geweest. Daarbij is Dienst Dommelvallei (als onderdeel van de VNG) in het gelijk gesteld. De kans dat de rechter in de bodemprocedure nog tot een andere uitspraak komt is zeer minimaal. Daarmee is het risico op een schadeclaim ook nihil en is dit geen reëel risico meer.
De benodigde weerstandscapaciteit van € 326.250,- wordt volgens de verdeelsleutel belegd bij de gemeenten Geldrop-Mierlo, Nuenen en Son en Breugel. De gemeenten verwerken dit in hun paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. De verdeling is als volgt:
| Gemeente | Percentage | Bedrag |
| Geldrop-Mierlo | 48% | 156.600 |
| Nuenen | 30% | 97.875 |
| Son en Breugel | 22% | 71.775 |
| Totale weerstandscapaciteit | 100% | 326.250 |
De weerstandsratio is de verhouding tussen benodigde en beschikbare weerstandscapaciteit. Omdat de beschikbare weerstandscapaciteit door de gemeenten wordt gevormd bedraagt de weerstandsratio automatisch 1.
Kengetallen geven inzicht in bepaalde onderdelen van de begroting of de balans en kunnen bijdragen aan het beoordelen van de financiële positie van de gemeenschappelijke regeling. Daarnaast bieden kengetallen de mogelijkheid om gemeenschappelijke regelingen onderling te vergelijken.
Een individueel kengetal zegt weinig over hoe de financiële positie van de dienst moet worden beoordeeld. De kengetallen moeten in samenhang bekeken worden, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een beeld geven van de financiële positie van de dienst.
Een kengetal, of de ontwikkeling van een kengetal, is een weerspiegeling van het gevoerde beleid. Voor de provincie als toezichthouder hebben de kengetallen een signaleringswaarde. Ze kunnen worden betrokken bij het krijgen van een completer inzicht in de financiële situatie en risicopositie van een gemeenschappelijke regeling.
De volgende financiële kengetallen moeten in de paragraaf weerstandsvermogen opgenomen worden:
De laatste 2 zijn voor Dienst Dommelvallei niet van toepassing en zijn daarom buiten beschouwing gelaten.
De toezichthouder hanteert geen normering, maar maakt gebruik van onderstaande signaleringswaarden.
| Waarderingscijfer | Minst risicovol | Neutraal | Meest risicovol |
| Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | <90 | 90-130 | >130 |
| Solvabiliteitsratio | >50 | 20-50 | <20 |
| Structurele exploitatieruimte | >0 | 0 | <0 |
Zie voor de onderlinge verhouding van de kengetallen bij Conclusie.
Gerealiseerde en begrote kengetallen
Voor de kolommen realisatie is uitgegaan van de balans zoals opgenomen in de betreffende jaarrekening. De kengetallen voor de jaren 2023-2026 zijn afkomstig uit de Meerjarenbegroting 2023-2026.
| Omschrijving | Realisatie | Begroting | |||||
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | |
| Netto schuldquote | 14% | 12% | 14% | 16% | 15% | 10% | 6% |
| Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 14% | 12% | 14% | 16% | 15% | 10% | 6% |
| Solvabiliteitsratio | 6% | 16% | 9% | 6% | 6% | 7% | 9% |
| Structurele exploitatieruimte | 0% | 1% | 1% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Hieronder een korte toelichting per kengetal:
Netto schuldquote (zowel gecorrigeerd als niet gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de dienst ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Om inzicht te krijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote in- en exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin Dienst Dommelvallei in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal verstaan.
Structurele exploitatieruimte
Deze is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de dienst heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
Conclusie
Netto schuldquote (zowel gecorrigeerd als niet gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
Dienst Dommelvallei heeft op dit moment geen opgenomen en geen doorgeleende geldleningen met een looptijd van langer dan 1 jaar. De schulden van Dienst Dommelvallei zijn beperkt omdat de investeringen in maximaal 5 jaar worden afgeschreven en op die manier gedekt worden door de jaarlijkse bijdrage van de gemeenten. De eventuele tekorten aan liquide middelen worden opgevangen met kortlopende leningen.
De investeringen van de dienst komen vooral uit het informatieplan. De netto schuldquote verbetert de komende jaren omdat (de meerjarige) investeringen uit het informatieplan elk jaar opnieuw voor 1 jaar bij de begroting geraamd worden.
Solvabiliteitsratio
De dienst heeft via de reserve P&O een beperkt eigen vermogen en daardoor een lage solvabiliteitsratio. Het eigen vermogen, om aan de financiële verplichtingen te voldoen, is onderdeel van het eigen vermogen van de deelnemende gemeenten.
De stijging van deze ratio wordt veroorzaakt door de afname van de geraamde afschrijvingslasten. Ook weer omdat (de meerjarige) investeringen uit het informatieplan elk jaar opnieuw voor 1 jaar in de begroting geraamd worden.
Structurele exploitatieruimte
De structurele exploitatieruimte is 1% omdat de jaarrekening sluit met een positief resultaat. In de inleiding van deze jaarstukken vindt u de bestemming van het resultaat.